اهمیت کنترل آمونیاک در سالن پرورش طیور(مرغداری)

مقدمه

سالن‌های پرورش طیور مستعد مشکلات آلودگی بسیاری در طول دوره پرورش هستند. به همین دلیل حفظ شرایط بهینه برای تولید طیور دارای اهمیت فراوانی است. در سالن پرورش توجه به این نکته مهم است که انتشار گازهای مضر، به پرنده، تکنسین‌ها، کارشناسان و سایر افراد داخل سالن آسیب می‌رساند.

در محیط پرورش طیور، ترکیبی از عوامل فیزیکی و بیولوژیکی دخیل هستند، تولید و انتشار گازها شامل فرایندهای پیچیده بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی است. این عوامل شامل شرایط فیزیکی پرنده، دما، رطوبت، هوای محیط و شرایط پرورش هستند. تراکم بالای پرنده در سالن پرورش می‌تواند عاملی تاثیرگذار بر کاهش کیفیت هوا و افزایش گازهای مضر مانند آمونیاک، دی اکسید کربن و ... شود. در میان آلاینده‌های هوا، آمونیاک یکی از گازهای نگران کننده از نظر کیفیت هوا و اثرات زیست محیطی است. در صورت عدم رعایت میزان غلظت آمونیاک، کیفیت نامناسب هوا به سلامت و رفاه پرنده و مراقبین سالن آسیب می‌رساند.

به دلیل تاثیرات گاز آمونیاک بر شرایط سالن مرغداری، در ادامه به بررسی و دلایل اهمیت کنترل آن در سالن پرورش می‌پردازیم.

اهمیت کنترل آمونیاک در سالن مرغداری

آمونیاک یکی از مهمترین آلاینده‌ها در سالن‌های مرغداری است. انتشار آمونیاک در سالن پرورش به دلایل متفاوتی رخ میدهد، عمدتا عواملی مانند روش‌های نگهداری و جابجایی کود، دما و رطوبت، شرایط پرنده(سن، وزن، رژیم غذایی)، تراکم و فعالیت پرنده، مدیریت تغذیه، مواد بستر و تغییرات فصلی بر میزان غلظت آمونیاک تاثیرگذار هستند. در سالن‌های پرورش، رابطه مستقیمی میان میزان آمونیاک با دما و رطوبت نسبی و همچنین سن پرنده مشاهده می‌گردد.

در روزهای آغازین پرورش به دلیل حساسیت بسیار بالای پرنده، کنترل شرایط آب و هوایی در داخل سالن، دارای اهمیت بسیاری است. در همین راستا کاهش غلظت آمونیاک از مواردیست که باید به آن توجه ویژه نمود . غلظت بیش از 25ppm موجب آسیب‌های چشمی و تنفسی پرنده می‌گردد.

افزایش میزان غلظت آمونیاک در سالن‌های پرورش، منجر به کاهش راندمان تولید و تضعیف سلامت و رفاه پرنده می‌گردد. غلظت بالای آمونیاک مسبب عواملی مانند کاهش مصرف خوراک، کاهش سرعت رشد پرنده، کاهش نرخ رشد، اختلالات تنفسی، افزایش حساسیت به بیماری‌های عفونی و افزایش مرگ و میر پرنده است.

با استفاده از روش‌های میکروبیولوژیکی، بیوشیمیایی، شیمیایی، مدیریتی، فیزیکی و فیزیولوژیکی می‌توان نسبت به کاهش آمونیاک در سالن پرورش اقدام نمود. عواملی همچون استفاده از بستر مناسب، بهبود در تغذیه پرنده، تنظیم دما و رطوبت نسبی محیط پرورش، کنترل تراکم پرنده در کاهش میزان آمونیاک تاثیرگذار هستند. هوادهی مناسب یک روش شناخته شده در کاهش میزان آمونیاک است، سیستم تهویه مناسب در سالن پرورش می‌تواند تاثیر بسیاری در کاهش میزان آمونیاک داشته باشد. ایجاد تغییر در رژیم غذایی پرنده پتانسیل کاهش آمونیاک را دارد. افزودنی‌های خوراک می‌توانند محیط میکروبیولوژیکی دستگاه گوارش پرنده و انتشار گازهای تولید شده از پسماند آن را تغییر دهند.

نتیجه گیری

به دلیل تاثیرات بسیاری که افزایش انتشار آمونیاک در سالن مرغداری بر روی شرایط پرورش پرنده دارد، پایش و کنترل آن دارای اهمیت فراوانی است. عدم کنترل میزان گاز آمونیاک در سالن پرورش موجب کاهش راندمان تولید و کاهش ضریب تبدیل می‌گردد. با بکارگیری روش‌های گوناگون مانند هوادهی مناسب، تغییر در رژیم غذایی پرنده، تنظیم دما و رطوبت نسبی و ... می‌توان نسبت به کاهش انتشار گاز آمونیاک در سالن پرورش اقدام نمود.