وجوه اهمیت ریداکس (ORP) و pH در استخرهای شنا به زبان ساده
تهیه و تدوین: بخش تحقیق و توسعه‌ی شرکت بهین رایانه نقشینه
تاریخ انتشار:
مقدمه
استخرهای شنا به‌سبب وسعت و تنوع مخاطب، بالقوه برای گسترش آلودگی‌های مختلف، محیط‌های مناسبی است. روش‌های متنوعی جهت پایش و مهار میزان این آلودگی‌ها وجود دارد. امروزه اکسیدکننده‌ها، تاباندن اشعۀ یو.وی (UV)، پالایه‌های (فیلترهای) فیزیکی و غیره به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی جهت این امر به کار گرفته می‌شود. یکی از متداول‌ترین و قابل‌اعتمادترین روش‌ها، استفاده از کلر به‌عنوان یک اکسیدکنندۀ قوی و مطمئن است.
می‌توان قیمت مناسب، در دسترس بودن و پایداری کلر را از علل این موضوع دانست. نکتۀ حائز اهمیت در اینجا کنترل میزان کلر است. بالا رفتن میزان کلر در آب استخر موجب پدید آمدن بیماری‌های پوستی، تنفسی و… می‌شود و از سوی دیگر پایین بودن سطح کلر موجب بازماندن از عملکرد مورد انتظار است. سنجش کلر استخر به همین دلایل اجتناب‌ناپذیر است.
ریداکس (Redox) یا اُ.آر.پی (ORP) چیست؟
ریداکس یا همان پتانسیل اکسیداسیون و احیا، در استخرها میزان توان بالقوه در گندزدایی و از بین بردن پاتوژنهاست، ارتباط کلر استخر شنا با ORP منتج شده از ترکیبات شیمیایی به وجود آمده از افزودن کلر به آب است. به زبان ساده، یون هیپوکلریت و هیپوکلرو اسید دو ترکیب به‌دست‌آمده از افزودن کلر می‌باشند که تأثیر مستقیمی در گندزدایی دارند. هرکدام از این دو ترکیب به نحوی متفاوت در این گندزدایی مؤثرند.
ارتباط پی.اچ (pH) با افزایش قابلیت گندزدایی
پی‌اچ (pH) یا پ هاش یک کمیت لگاریتمی است که میزان اسیدی یا بازی بودن مواد را مشخص می‌کند. اگر پی.اچ تنظیم نشود، نمی‌توان به‌تنهایی با سنجش میزان ORP به‌قطعیت در مورد مناسب بودن میزان کلر استخر نظر داد. با سنجش سه پارامتر اصلی ORP، pH و دما می‌توان با تقریب مناسبی میزان کلر داخل آب استخر را تخمین زد. البته عوامل دیگری نیز در این موضوع دخیل هستند که در زمان این تخمین باید مد نظر قرار گیرند؛ به‌طور مثال، در صورت استفاده از سیانوریک اسید، نتایج متفاوت خواهد بود (سیانوریک اسید به‌عنوان یک پایدارکننده به آب استخر افزوده می‌شود و سرعت واکنش را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد). به میزان یو.وی اشعۀ خورشید نیز باید توجه شود.
دلایل ترجیح استفاده از دستگاه‌های سنجش اُ.آر.پی (ORP) چیست؟
امروزه برای سنجش میزان کلر پروبها و ادوات صنعتی و آزمایشگاهی طراحی و ساخته شده است. روش‌های آزمایشگاهی شامل استفاده از کیت سنجش کلر و روش دستی همراه با دخالت نیروی انسانی است که مسائل و مشکلات خاص خود را دارد یا استفاده از پروبهای مخصوص سنجش مستقیم کلر، علاوه بر سنگین بودن هزینه پروبها، نیازمند نگهداری و کالیبراسیون در بازه‌های بسیار کوتاه‌تری هستند. در این بین توجیه اقتصادی و عملکرد قابل‌اطمینان پروبهای ORP آن‌ها را بسیار محبوب نموده است و با حداقل نیاز به نگهداری و کالیبراسیون می‌توان به نتایج به‌دست‌آمده از آن اعتماد کرد. استفاده از روش‌های آنلاین سنجش کلر استخر نیز روزبه‌روز گسترش می‌یابد که با استفاده از دستگاه‌های ترکیبی و روش‌های آماری می‌توان با استفاده از ORP به آن دست یافت.
نتیجه‌گیری
با وجود در دسترس بودن پروبهای کلر، به‌سبب دشوار بودن کالیبراسیون و شرایط خاص نگهداری و اجرا و هزینه‌های بالاتر استفاده از آن، هنوز استفاده از پروبهای ORP، pH و دما راهکار مناسب و قابل‌اعتمادی است. استفاده از روش‌های تخمین میزان کلر به مقیاس پی.پی.ام (ppm)، برای مدیریت، راهکاری استاندارد در خدمت اپراتورهای سیستم قرار می‌دهد. در این بین باید به عوامل تأثیرگذار بر این واکنش‌ها نیز به‌دقت توجه کرد و ضریب اطمینان به این روش را افزایش داد.