10 چالش رایج در مانیتورینگ اتاق سرور و راه حل آن
تهیه و تدوین: بخش تحقیق و توسعه‌ی شرکت بهین رایانه نقشینه
تاریخ انتشار:
مقدمه
اتاق سرور، بخش مهم زیرساخت فناوری اطلاعات هر سازمان است و حتی یک لحظه اختلال در عملکرد آن می‌تواند منجر به توقف خدمات، از دست رفتن داده‌ها و خسارات سنگین مالی شود. با رشد روزافزون نیاز به دسترسی بی‌وقفه به داده‌ها، اهمیت سیستم‌های مانیتورینگ محیطی اتاق سرور به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در این مقاله، به بررسی 10 چالش رایج در مانیتورینگ اتاق سرور می‌پردازیم و راه‌حل‌های حرفه‌ای برای هر یک ارائه می‌دهیم.
عدم پایش مستمر دما
- چالش:
افزایش یا کاهش ناگهانی دما در اتاق سرور، اصلی‌ترین عامل ایجاد وقفه، آسیب به سخت‌افزار و کاهش طول عمر تجهیزات است. عدم اندازه‌گیری دقیق دما یا نبود هشدار به‌موقع می‌تواند منجر به داغ شدن سرور، خاموشی ناگهانی و حتی آتش‌سوزی گردد.
- راه حل:
برای حل این چالش، باید سنسورهای دمای صنعتی با دقت بالا در نقاط مختلف اتاق و نزدیکی رک‌ها نصب شود. بهتر است این سنسورها به‌صورت شبکه‌ای به یک کنترلر مرکزی یا سیستم مدیریت اتاق سرور متصل شوند تا امکان پایش لحظه‌ای و از راه دور وجود داشته باشد. همچنین نرم‌افزار مانیتورینگ باید شامل امکان تنظیم بازه هشدار و تعریف واکنش خودکار مثل افزایش توان کولینگ یا فعال‌سازی سیستم تهویه اضطراری باشد. نکته مهم این است که داده‌های دما با ثبت وقایع همراه باشند تا بتوان الگوهای رشد دما را تحلیل و نقاط ضعف سیستم سرمایش را شناسایی نمود. استفاده از نمودارها و گزارش‌های دوره‌ای در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی حیاتی است.
عدم کنترل رطوبت نسبی
- چالش:
رطوبت خیلی زیاد یا کم، باعث خوردگی، تخلیه الکترواستاتیک و آسیب به تجهیزات الکترونیکی می‌شود. در بسیاری از مراکز، پایش رطوبت یا به کلی نادیده گرفته می‌شود یا با سنسورهای نامعتبر انجام می‌شود.
- راه حل:
نصب سنسورهای رطوبت دیجیتال در چندین نقطه بحرانی و اتصال مستقیم این سنسورها به ماژول‌های مانیتورینگ مرکزی، اولین گام است. نرم‌افزار مانیتورینگ نیز باید قابلیت ذخیره و بررسی نوسانات رطوبت را داشته باشد تا در صورت ثبت روند غیرعادی، برنامه بازبینی یا تعمیر سیستم تهویه فعال شود. توصیه می‌شود هر سنسور رطوبت سالانه یک‌بار کالیبره شود و وضعیت سلامت آن آنلاین بررسی گردد تا از ارسال داده‌های اشتباه جلوگیری شود.
عدم پایش دود و نشتی گاز
- چالش:
در صورتی که سنسور تشخیص دود یا گازهای خطرناک مستقر نباشد، احتمال وقوع آتش سوزی یا وقوع خرابی تجهیزات بالا می‌رود و آسیب جدی به زیرساخت و داده‌ها وارد می‌شود.
- راه حل:
برای کاهش ریسک آتش‌سوزی یا نشتی گاز، سنسورهای دود و سنسورهای گازهای خطرناک باید در مسیر جریان هوا، سقف کاذب و نقاط پرتردد نصب شوند. این سنسورها باید دارای خروجی دیجیتال جهت اتصال مستقیم به سیستم اعلام حریق، سیستم قطع برق اضطراری (UPS) و همچنین نرم‌افزار مانیتورینگ باشند. پیشنهاد می‌شود قابلیت ارسال پیام اضطراری به مسئولین و تماس تلفنی فراهم شود. یکپارچه‌سازی سنسورها با سیستم امنیتی ساختمان و انجام تست‌های فصلی صحت عملکرد آلارم‌ها، احتمال وقوع حادثه را به‌شدت کاهش می‌دهد.
عدم مانیتورینگ ولتاژ و جریان ورودی
- چالش:
نوسانات ولتاژ و جریان از اصلی‌ترین دلایل خرابی منبع تغذیه، سوختن بردها و ریست شدن سیستم‌ها هستند. نبود امکانات مانیتورینگ لحظه‌ای باعث شناسایی دیر هنگام چالش‌ها می‌شود.
- راه حل:
برای مانیتورینگ دقیق برق اتاق سرور، باید سنسورهای ولتاژ و جریان بر روی ورودی اصلی برق و شاخه‌های تغذیه تجهیزات حساس نصب گردد. این سیستم باید دائم مقادیر را ثبت و در صورت عبور از آستانه‌های مجاز بلافاصله هشدار ارسال کند. خروجی گزراهای آنی نیز باید ثبت و آرشیو شود تا تحلیل‌های آینده‌نگر انجام‌پذیر باشد.
عدم هشداردهی به موقع
- چالش:
دریافت دیرهنگام آلارم یا کم توجهی به هشدارهای تکراری باعث افزایش مدت زمان Downtime و بالا رفتن ریسک می‌شود.
- راه حل:
الگوریتم مدیریت هشدار باید بر اساس اولویت‌بندی عمل کند به‌گونه‌ای که در صورت وقوع خطای بحرانی مانند افزایش دما یا قطعی برق، تیم‌های تعمیر و پشتیبانی به‌سرعت آگاه شوند. هشدارها نه تنها به شکل هشدار روی صفحه پانل، بلکه باید از طریق پیامک، تماس خودکار یا پیام در اپلیکیشن اختصاصی ارسال گردند. امکان ثبت زمان واکنش تکنسین به هشدار و پیگیری رفع چالش از طریق سامانه اهمیت فراوان دارد.
فقدان ثبت و آرشیو داده‌های محیطی
- چالش:
بدون ذخیره‌سازی وضعیت پارامترهای محیطی، تحلیل روندها، شناسایی گلوگاه‌ها و پیگیری مشکلات به سختی انجام می‌شود.
- راه حل:
تمام سنسورها و کنترلرها باید به سامانه‌ای متصل باشند که بتواند داده‌ها را دست‌کم تا 6 ماه ذخیره‌سازی کند. علاوه بر ذخیره عددی، خروجی‌های گرافیکی و نموداری، لازمه تحلیل دوره‌ای است. وجود این آرشیو ضمن کمک به شناسایی عوامل تکرارشونده خرابی، برای اثبات عملکرد در ممیزی‌های استاندارد الزامی است. بهتر است بکاپ اتوماتیک و ایمن برای داده‌ها تعریف شود تا در مواقع بروز آسیب‌دیدگی تجهیزات یا حمله سایبری، اطلاعات محفوظ بماند.
عدم یکپارچه‌سازی سیستم‌ها
- چالش:
سیستم‌های پراکنده مانیتورینگ که هرکدام به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند، باعث افزایش ریسک، کاهش بازدهی و دشواری مدیریت می‌شوند.
- راه حل:
هیچ سامانه‌ای نباید به‌صورت جزیره‌ای عمل کند؛ اتصال همه سنسورها (دما، رطوبت، دود، جریان و …) به یک سرور مانیتورینگ مرکزی با پروتکل‌های استاندارد (Modbus TCP/IP) ، SNMP یا BACnet ضروری است. یکپارچه‌سازی به کمک نرم‌افزارهای جامع مانند اسکادا و نرم‌افزارهای مانیتورینگ مانند زبیکس، سولارویندز و ...، امکان کنترل‌پذیری، تحلیل جامع و کارکرد اتوماتیک را فراهم می‌کند. توصیه می‌شود قابلیت تعریف داشبورد یکپارچه و گزارش‌گیری متمرکز برای مدیریت و تیم نگهداری فعال شود
افت کیفیت شبکه و مانیتورینگ آنلاین اتاق سرور
- چالش:
عدم پایش وضعیت تجهیزات شبکه، قطعی و کاهش کیفیت ارتباط، باعث ناتوانی در ارسال هشدار فوری و از دست دادن کنترل سامانه مانیتورینگ می‌شود.
- راه حل:
تجهیزات مانیتورینگ باید دارای دو مسیر ارتباط شبکه (Redundant) باشند تا در مواقع قطعی یکی، ارتباط قطع نشود. وجود قابلیت ارسال داده از طریق شبکه داخلی (LAN) و اینترنت یا ابری اهمیت دارد تا تیم‌های پشتیبانی بتوانند حتی از راه دور، وضعیت اتاق سرور را بررسی و مشکلات را پیش‌بینی کنند. در نرم‌افزار مانیتورینگ، باید هشدار قطعی یا اختلال ارتباط شبکه بلافاصله ثبت و اطلاع‌رسانی شود.
عدم کالیبراسیون دوره‌ای سنسورها و تجهیزات
- چالش:
سنسورهای بدون کالیبراسیون دوره‌ای، دقت پایش‌شان را از دست می‌دهند و اطلاعات اشتباهی ارسال می‌کنند که می‌تواند مدیریت بحران را دچار اختلال کند.
- راه حل:
فرایند کالیبراسیون باید به صورت دوره‌ای توسط تیم فنی یا شرکت معتبر انجام شود. برای این کار، باید لیست کاملی از تمامی سنسورهای نصبی به همراه تاریخ آخرین کالیبراسیون تهیه شود و در نرم‌افزار یا دفتر نگهداری ثبت گردد. کالیبراسیون باید شامل تست عملی و ثبت دقت خروجی باشد. وجود برچسب کالیبراسیون روی هر سنسور و ثبت گواهی‌نامه‌های مربوطه، کیفیت پایش را تضمین می‌کند. می‌توان سیستم نرم‌افزاری را برنامه‌ریزی نمود تا زمان سررسید کالیبراسیون را اعلام کند.
عدم آموزش و آگاهی تیم نگهداری
- چالش:
عدم آموزش صحیح پرسنل نگهداری نسبت به نحوه عملکرد سیستم‌های مانیتورینگ و واکنش به شرایط بحران منجر به تصمیم‌گیری‌های اشتباه، تاخیر در واکنش و کاهش پایداری زیرساخت می‌شود.
- راه حل:
برگزاری دوره‌های آموزشی مدون و تخصصی برای پرسنل اتاق سرور، به‌ویژه در مباحث مانیتورینگ، نگهداری پیشگیرانه و مدیریت اضطراری بسیار حیاتی است. به‌علاوه، تیم باید با سناریوهای عملی بحران (مانند افزایش ناگهانی دما، قطع برق یا نشت رطوبت) آشنا شوند و واکنش مناسب را تمرین نمایند. تهیه دستورالعمل‌های گام‌به‌گام برای واکنش به هر هشدار و اشراف به نحوه استفاده از داشبورد نرم‌افزار، کاهش خطا و تصمیم‌گیری سریع را تضمین می‌کند.
نتیجه گیری
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و افزایش ریسک‌های مرتبط با داده و زیرساخت، اتکای صرف به مانیتورینگ سنتی، راهکاری قابل اتکا برای اتاق سرور نیست. پایش جامع، ثبت و آرشیو داده، واکنش فوری به هشدارها، کالیبراسیون و آموزش منظم تکنسین‌ها ضامن امنیت و پایداری اتاق سرور است. توصیه می‌شود از محصولات و نرم‌افزارهای تخصصی شرکت‌های معتبر و تیم‌های با دانش روز برای راه‌اندازی و نگهداری سیستم مانیتورینگ کمک گرفته شود.